ZEZ U DZIECI - co warto wiedzieć?

Familie.pl : W jakim wieku u dzieci najczęściej pojawia się zez. Czy możemy mówić o konkretnej granicy wiekowej?

M. Foit: Wszystko zależy od przyczyny jego powstania. Zez pierwotny pojawia się już u niemowlaków.

Zez u dzieci – jak go wykryć

Dziecko po raz pierwszy nawiązuje kontakt wzrokowy około 6 do 8 tygodnia życia. Od tego momentu jego oczy podczas spoglądania na wprost powinny być ustawione równolegle, a także prawidłowo, czyli równolegle, przesuwać się na boki. Zeza z reguły łatwo jest więc rozpoznać po nieprawidłowym ustawieniu gałek ocznych względem siebie. „Uciekające oczko” naszej pociechy, choć często uważane za urocze, z pewnością nie jest zdrowym objawem. Jeśli zauważymy nieprawidłowości w widzeniu dziecka, należy jak najszybciej zasięgnąć porady lekarskiej.

Lekarz podejrzewający zeza u małego pacjenta po pierwsze ocenia ostrość wzroku za pomocą specjalnych tablic (dla maluchów z obrazkami zamiast liter i cyfr), wykonuje również badanie dna oka. W jego przebiegu lekarz zakrapia oko atropiną, która rozszerza źrenice. Zasłaniając naprzemiennie oczy może natomiast stwierdzić, które z nich zezuje. W dalszej kolejności bada się kąt zeza i widzenie obuoczne oraz ocenia zdolność widzenia przestrzennego. Wymienione badania pozwalają postawić diagnozę i dobrać odpowiednie leczenie.

Jak leczy się zeza u dziecka?

Każdy przypadek rozpatruje się indywidualnie, biorąc pod uwagę m.in. wiek pacjenta, rodzaj stwierdzonego zeza oraz jego zaawansowanie. Pewne jest jednak, że leczenie powinno być podejmowane jak najszybciej po wykryciu zeza, ponieważ może on bardzo niekorzystnie wpływać na rozwój układu wzrokowego dziecka.

Podstawową metodą leczenia zeza jest używanie odpowiednio dobranych szkieł korekcyjnych. Stosuje się też uzupełniająco dwa rodzaje ćwiczeń wzroku: pleoptyczne i ortoptyczne. W przypadkach, gdy inne metody nie przynoszą wymiernych rezultatów, stosuje się leczenie operacyjne, którego celem jest osłabienie lub wzmocnienie mięśni odpowiedzialnych za poruszanie gałką oczną, co skutkuje odpowiednim jej ułożeniem. Zabieg polega na skróceniu lub odcięciu mięśnia od pierwotnego miejsca przyczepu, a następnie przyszyciu go w innym miejscu gałki ocznej. Przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym i nie trwa długo.

Czy jest szansa na całkowite wyleczenie zeza i czy jest to długotrwały proces?

Długość leczenia zależy od zaawansowania wady, od kąta zeza, wady wzroku, ewentualnie od równoczesnego wystąpienia niedowidzenia, ale także od wieku dziecka. Zwykle zajmuje ono kilka lat, ale im szybciej się rozpocznie, tym krótszy może być jego przebieg. Są szanse na całkowite wyleczenie, każdy przypadek powinien być jednak traktowany jako indywidualny.

Czy można podać kilka ciekawych ćwiczeń na zeza, także profilaktycznych?

Profilaktycznie stosuje się ćwiczenie zbieżności, czyli  tzw. konwergencji.

W przypadku dzieci już cierpiących na zeza, stosuje się wspomniane wcześniej ćwiczenia pleoptyczne oraz ortoptyczne. Pierwsze z nich pomagają w sytuacji, gdy dziecko na jedno oko widzi gorzej niż na drugie. Zasłania się wówczas lepiej widzące oko, co zmusza słabsze oko do ruchu, wzmacniając jego mięśnie. Aby ćwiczenia odniosły pożądany skutek, należy wykonywać je niemal przez cały dzień, przez okres nawet kilku miesięcy. Ćwiczenia ortoptyczne są natomiast pomocne jeśli pociecha ma zeza, ale nie cierpi z powodu niedowidzenia. Mają one spowodować powstanie, wzmocnić lub rozszerzyć widzenie obuoczne.

Wszystkie te ćwiczenia zleca i dobiera lekarz okulista po dokładnym zbadaniu układu wzrokowego pacjenta. Powinny być one wykonywane pod opieką specjalisty, przy wykorzystaniu odpowiednich urządzeń.