Celiakia, inaczej zwana chorobą trzewną, to stała nietolerancja glutenu. Ma ona podłoże genetyczne i jest odpowiedzią immunologiczną organizmu na gluten. W przypadku tej choroby zboża zawierające gluten (pszenica, żyto, jęczmień, owies) działają na organizm jak toksyny. Uszkadzają kosmki jelita cienkiego, które są odpowiedzialne za wchłanianie składników odżywczych. Na skutek tego działania zostaje upośledzone wchłanianie składników odżywczych co prowadzi do wielu poważnych schorzeń oraz niedożywienia organizmu.
(Pixabay.com @ Objawy celiakii)
Czym różni się celiakia od alergii?
Zarówno celiakia, jak i alergia oraz niedawno odkryta nadwrażliwość na gluten są postacią nietolerancji glutenu, a dokładniej gliadyny, która jest składnikiem glutenu. Alergia zasadniczo różni się od celiakii tym, że nie uszkadza kosmków jelitowych. Celiakia jest mylona z alergią, dlatego często uważa się, że jest to choroba wieku dziecięcego i można z niej wyrosnąć. Mniemanie to powstało również z powodu wykrywania tej choroby głównie w dzieciństwie. Jednak bywa ona często niezauważona i wykrywana dopiero w dorosłym życiu, zwykle między 35 a 55 rokiem życia. Mylne utożsamianie obu przypadłości wynika również z tego, że w obu przypadkach leczenie polega na eliminacji glutenu, jednak zasadnicza różnica jest taka, że alergia po jakimś czasie stosowania diety bezglutenowej może ustąpić, a celiakia trwa przez całe życie. Po wyleczonej alergii można stopniowo powrócić do pokarmów glutenowych bez nawrotu choroby. Natomiast w przypadku celiakii powrót nie jest możliwy ponieważ każdy produkt zawierający gluten uszkadza ponownie wyściółkę jelita powodując wystąpienie przykrych objawów.
Objawy celiakii
Celiakia ma bardzo różnorodne objawy, dlatego jest bardzo trudna do zdiagnozowania. Może się także rozwijać bezobjawowo. Większość objawów ma związek z upośledzeniem wchłaniania składników odżywczych i może zaburzać pracę wielu narządów i układów organizmu.
- układ trawienny – bóle i skurcze żołądka i jelit, biegunka, stałe uczucie głodu, utrata masy ciała,
- układ krwiotwórczy - skłonność do krwawień, bladość skóry, anemia, osłabienie, zmęczenie,
- układ kostny - bóle kości i stawów, częste złamania, osteoporoza,
- układ mięśniowy - zanik mięśni, kurcze,
- układ nerwowy - mrowienie w stopach lub nogach, zapalenie nerwów, padaczka,
- objawy skórne - zapalenie, obrzęki, wybroczyny,
- zaburzenia endokrynologiczne - nieregularność lub brak miesiączek, impotencja, bezpłodność.
Na te dolegliwości wpływa zaburzenie wchłaniania spowodowane celiakią. Skutkuje to niedoborem wielu składników mineralnych i witamin np. kwasu foliowego, witamin A, D, K oraz z grupy B, żelaza, wapnia.
Objawy celiakii – leczenie
Jedynym sposobem leczenia celiakii jest dieta eliminacyjna. Całkowite wyeliminowanie glutenu pozwala na ustąpienie objawów choroby, zahamowanie uszkadzania jelita oraz jego odbudowę.
Produkty zakazane w stwierdzonej celiakii to:
- pszenica (także orkisz),
- jęczmień,
- żyto,
- zwykły owies
- i wszystkie produkty z ich dodatkiem.
Można je zastąpić produktami zbożowymi, w których naturalnie nie występuje gluten:
- kukurydza,
- ryż,
- ziemniaki,
- soja,
- proso,
- gryka,
- tapioka,
- amarantus,
- maniok,
- soczewica,
- fasola,
- sago,
- sorgo,
- orzechy,
- a także mięso, owoce i warzywa.
Objawy celiakii i jej diagnoza
Celiakię diagnozuje się na podstawie badania krwi skierowanego na wykrycie przeciwciał: IgA EmA, IgA tTG i GAF. W przypadku podejrzenia o celiakię wykonuje się również biopsję jelita cienkiego, w celu oceny stanu kosmków jelitowych. Potwierdzeniem choroby jest wykrycie obecności jednego z przeciwciał we krwi oraz uszkodzenie kosmków wykazane w biopsji. Wtedy wprowadza się dietę bezglutenową i po jakimś czasie ponownie wykonuje badania. Gdy stan chorego się poprawia i jego samopoczucie jest lepsze wiadomo już, że dieta eliminacyjna musi być wprowadzona na stałe. Celiakię może również wykryć nowoczesny i kosztowny test genetyczny.
Jeśli podejrzewasz u siebie celiakię lub jakąkolwiek inną nietolerancję glutenu wyeliminuj ze swojej diety gluten i zapisz się na badania do specjalisty. W przypadku, gdy badania nie wykażą uszkodzenia jelita, ale dieta eliminacyjna wpłynie pozytywnie na twoje samopoczucie, może okazać się, że masz alergię lub nietolerancję glutenu. Wtedy może wystarczyć wyeliminowanie produktów glutenowych tylko na jakiś czas.
ZOBACZ RÓWNIEŻ:
