Choroby tarczycy dotykają głównie kobiet. Są one związane ze zmianami hormonalnymi w organizmie kobiety, bo tarczyca to jeden z głównych gruczołów wytwarzających hormony. Hormony to związki chemiczne, które mają za zadanie przekazywanie informacji pomiędzy poszczególnymi organami. Wytwarzane są przez gruczoły dokrewne, do których należą: przysadka mózgowa, tarczyca, przytarczyce, trzustka, nadnercza oraz jajniki u kobiet i jądra u mężczyzn. Hormony przysadki mózgowej sterują działaniem tarczycy, trzustki, nadnerczy i jajników.
(Photl.com @ Hormony tarczycy TSH)
Czym jest TSH?
Hormon tyreotropowy (TSH) wytwarzany jest przez przysadkę mózgową. Do jego najważniejszych funkcji należy kontrola produkowanych przez tarczycę hormonów. TSH powoduje zwiększanie masy i ilości krwi przepływającej przez tarczycę, reguluje też ilość wydzielanych przez nią hormonów.
Tarczyca pod wpływem działania hormonu TSH produkuje własne hormony:
- T3 (trójjodotyronina) i T4 (tyroksyna) – regulują temperaturę ciała i przemianę materii, biorą udział w syntezie witamin, pobudzają rozwój kośćca i układu nerwowego u płodu i we wczesnym dzieciństwie, decydują o wyglądzie skóry i włosów. Tyroksyna wpływa na powstanie podskórnej tkanki tłuszczowej. To od T3 i T4 zależy poziom TSH, które jest badane przy jakichkolwiek nieprawidłowościach w działaniu tarczycy. Gdy stężenie tych dwóch hormonów jest zbyt wysokie – TSH będzie maleć, jeśli T3 i T4 są niskie - TSH się podwyższa. Jest to wzajemna zależność od siebie tych hormonów, dzięki czemu na podstawie badania TSH można wykryć nieprawidłowości w funkcjonowaniu tarczycy, mimo że hormon ten nie jest przez nią produkowany.
- kalcytonina – wpływa na prawidłową gospodarkę wapnia, obniża jego stężenie we krwi.
Hormony tarczycy TSH – badanie
Badanie poziomu hormonów TSH ze krwi zleca lekarz rodzinny. Ogólnie przyjęte normy stężenia TSH mieszczą się w przedziale 0,4-4,0 mIU/l. Gdy wynik badania wykaże wyższy od normy poziom tego hormonu mamy do czynienia z niedoczynnością, czyli zbyt małej ilości wydzielanych hormonów. Mimo, że stężenia TSH jest wysokie to tarczyca wytwarza za mało własnych hormonów (T3, T4 i kalcytoniny). Kiedy poziom TSH jest za niski oznacza to nadczynność tarczycy, czyli nadmiar wytwarzanych przez nią hormonów. Poziom badanego hormonu jest niski, bo tarczyca produkuje T3, T4 i kalcytoniny bez udziału TSH.
Dopiero przy wykryciu zbyt niskiego lub za wysokiego poziomu TSH we krwi lekarz ogólny zleca wizytę u specjalisty endokrynologa, który przejmuje leczenie pacjenta. Konieczne jest wtedy wykonanie badań na oznaczenie tzw. wolnych hormonów tarczycy, czyli wolnej trijodotyroniny (fT3) i wolnej tyroksyny (fT4), które pozwalają dokładnie określić rodzaj zaburzeń funkcjonowania tarczycy.
Hormony tarczycy TSH – nadczynność
Inaczej zwana hipertyreozą to nadmierne wydzielanie hormonów przez tarczycę. Objawy nadczynności to:
- chudnięcie, mimo zwiększenia apetytu oraz częste biegunki,
- nadwrażliwość na ciepło i nadmierna potliwość,
- drażliwość, nerwowość, powodująca kołatanie serca,
- drżenie rąk oraz osłabienie mięśni, najczęściej nóg,
- objawy skórne takie jak zaczerwienienie twarzy i szyi oraz czerwone palmy występujące po potarciu skóry,
- bezsenność,
- łzawienie i wrażliwość oczu oraz pogorszenie wzroku,
- u kobiet nieregularne i skąpe miesiączki,
- u mężczyzn problemy z potencją i libido,
- objawy psychiczne - lękliwość, odczuwanie niepokoju, trudności ze skupieniem uwagi, a nawet depresja,
- w zaawansowanym stadium nadczynności tarczycy może pojawić się również wole.
Leczenie nadczynności tarczycy polega na zastosowaniu leków przeciwtarczycowych (tyreostatyków) zmniejszających wydzielanie hormonów i beta-blokerów, które pomagają złagodzić objawy nadczynności. Podaje się również jod radioaktywny. Ważne jest też zastosowanie diety mleczno-jarzynowej, która pomaga likwidować wyżej wymienione objawy nadczynności tarczycy. W przypadku wystąpienia wola, które zostanie zdiagnozowane jako nowotwór konieczna jest operacja.
Hormony tarczycy TSH – niedoczynność
Hipotyreoza, czyli niedoczynność tarczycy to niedobór hormonów wydzielanych przez tarczycę powodujący spowolnienie wszystkich procesów zachodzących w organizmie. Do głównych objawów należą:
- osłabienie, odczuwanie ciągłego zmęczenia, zwiększenie masy ciała, senność oraz zmniejszenie tolerancji wysiłku,
- łamliwe i wysuszone włosy oraz szorstka i sucha skóra, która często nadmiernie rogowacieje,
- zaparcia spowodowane spowolnionym trawieniem,
- osłabienie koncentracji i pamięci oraz stany depresyjne,
- zwolnienie akcji serca,
- stałe odczuwanie zimna, nawet w gorące dni,
- sztywność mięśni i ból stawów,
- obrzęk twarzy i szyi, często pojawia się tzw. drugi podbródek,
- zatrzymywanie się wody w organizmie,
- u kobiet zaburzenia miesiączkowania objawiające się krótkim cyklem i obfitą miesiączką.
Zarówno przy niedoczynności jak i nadczynności tarczycy mogą pojawić się problemy z zajściem w ciążę i donoszeniem jej. U mężczyzn w obu przypadkach mogą pojawić się problemy z potencją oraz zaburzenia libido.
Leczenie niedoczynności tarczycy polega na przyjmowaniu brakujących hormonów, czyli głównie tyroksyny. Występuje ona w tabletkach jako lewotyroksyna produkowana syntetycznie. Leczenie to wymaga długotrwałego, systematycznego zażywania odpowiedniej dawki leku.
ZOBACZ RÓWNIEŻ:
Poporodowe zapalenie tarczycy - objawy i leczenie>>
Zapalenie węzłów chłonnych objawy>>
