Gdy twoje dziecko ma nadwagę – PORADY DIETETYKA

Jak możemy sprawdzić, czy dziecko ma nadwagę?

Gdy chcemy ocenić, czy waga dziecka jest prawidłowa musimy wziąć pod uwagę specyfikę okresu rozwojowego. Normy rozwojowe muszą uwzględniać wiek dziecka. W okresie rozwoju dziecka jego wysokość i masa ciała nie tylko rosną z wiekiem, ale także w sposób naturalny zmieniają swe wzajemne proporcje. Masa ciała jest silnie powiązana ze wzrostem. Aby ocenić  prawidłowe wzrastanie i przybywania na wadze u dzieci i młodzieży posługujemy się tak zwanymi siatkami centylowymi. Najczęściej stosowanym wskaźnikiem wagowo-wzrostowym jest BMI (ang. Body Mass Index). W przypadku dzieci i młodzieży wartość wskaźnika BMI zależy od płci i zmienia się wraz wiekiem.W odniesieniu do  siatek centylowych nadmiar masy ciała mieszczący się w granicach 10 – 25% klasyfikujemy jako nadwagę.
A jak w praktyce sprawdzić na siatkach centylowych, czy dziecko ma prawidłową masę ciała lub też nadwagę/otyłość?

• ustalamy pozycję centylową dla wzrostu dziecka na wzrostowej siatce centylowej.

• na wagowej siatce centylowej odszukujemy masę ciała należną do wzrostu i wieku dziecka.

• rzeczywista masa ciała dziecka ma prawo przekraczać tę wartość do 10%, więc delikatne odchylenia nie są powodem do zmartwień

Należy pamiętać, że tak jak każda metoda, również i BMI posiada pewne ograniczenia. U dzieci wysportowanych, o dobrze rozwiniętych mięśniach, wskaźnik ten może sugerować nadwagę, której w rzeczywistości dziecko nie ma, gdyż zwiększenie masy ciała w stosunku do wzrostu wynika u niego z przyrostu tkanki mięśniowej a nie tłuszczowej.

Nadwaga a otyłość. Kiedy powinnyśmy reagować?

W zależności od kraju, grupy społecznej, wieku czy płci problem ten dotyczy średnio nawet ponad połowy badanej populacji, istotnie zwiększając się wraz z wiekiem badanych. Nadwaga i otyłość jest również jednym z najczęstszych zaburzeń rozwoju u dzieci.
Nadmierna masa ciała to nie jest tylko kwestia estetyki. To przede wszystkim duża ilość konsekwencji zdrowotnych w tym zwiększone ryzyko przedwczesnej śmierci z powodu chorób serca, cukrzycy, itp.
Kiedy jednak zaczyna się otyłość u dziecka i kiedy reagować? Czy faktycznie dopiero wtedy, kiedy zbyt dużo waży, a efekty nieodpowiedniej diety i nawyków żywieniowych widać gołym okiem? Otóż otyłość rozpoczyna się dużo wcześniej niż możemy sobie wyobrazić. Otyłe bywają  nawet 6-miesięczne niemowlęta, które trafiają do szpitala, a rodzice nie wiedzą co się z nimi dzieje. Te maluchy po prostu ciągle są głodne i już gromadzą zbyt dużo tkanki tłuszczowej. Okazuje się, że do modyfikowanego mleka dodawany jest syrop glukozowo-fruktozowy lub syrop kukurydziany. Są to dwaj winowajcy, którzy sprzyjają cukrzycy, insulinooporności, nadmiernej masie ciała, leptynooporności, gromadzeniu tkanki tłuszczowej wokół brzucha czyli wokół najważniejszych narządów wewnętrznych i wielu innym patologicznym stanom w naszym organizmie.
Świadomość tego, że zdrowe dziecko i programowanie na otyłość w przyszłości zaczyna się już od poczęcia, powinno zwiększyć odpowiedzialność matek za swoją dietę oraz styl życia w ogóle.

Gdy dziecko waży o 5 kg za dużo

Nadwagi kilku kilogramów można  nawet  nie zauważyć.  Rodzice dowiadują  się o niej zwykle przy bilansie u lekarza. Dziecko nie jest grube, po prostu dobrze wygląda. Jednak to już jest ostrzeżenie dla rodziców, ponieważ z  niedużej nadwagi jest prosta droga do otyłości.
Warto, aby rodzice przyjrzeli się jak odżywia się dziecko, a tak naprawdę cała rodzina. Powinny być wprowadzone zmiany w żywieniu, jak odpowiednie zboża, np. ciemne pieczywa, kasze. Warto powiększyć dietę o odpowiednią ilość warzyw i owoców oraz obowiązkowo wprowadzić do picia wodę, a wyeliminować słodkie napoje. Gdy dziecko nie akceptuje smaku wody, warto dodać plasterek cytryny, pomarańczy, listek mięty.
Najważniejsze są śniadania - dziecko musi jeść regularnie, pięć posiłków dziennie i nigdy nie może wychodzić z domu bez śniadania. Po nocy organizm potrzebuje energii. Jeśli jej nie dostanie, dziecko szybko sięgnie po coś słodkiego.

Gdy dziecko waży o 10 kg za dużo

Taka nadwagę już widać po dziecku. U 10-latka, który jest niższy, może być bardziej widoczna niż np. u 12-latka. Tkanka tłuszczowa może rozkładać się równomiernie na całym ciele. Ale też gromadzić się głównie wokół brzucha, co jest niekorzystne dla zdrowia i może przyczyniać się do wystąpienia chorób układu krążenia. 10 kg nadwagi  jest sygnałem dla rodziców, że muszą szybko działać.
Przy takiej nadwadze musimy już ograniczyć kaloryczność posiłków. Nie chodzi o to, aby skrupulatnie je liczyć czy stosować diety niskokaloryczne, ale powinnyśmy  wyeliminować to, co najbardziej tuczy, np. fast foody, czy zamawianie pizzy. Należy zrezygnować ze smażenia na rzecz gotowania, pieczenia, duszenia, czy grillowania. Koniecznie rodzice muszą ograniczyć ilość kupnych przekąsek, które są obfite w tłuszcze trans i ogromne ilości cukru. Takie przekąski powinny być  zamienione na świeże owoce lub warzywa, które zawierają dużo błonnika. Błonnik pokarmowy ogranicza apetyt na słodycze i nie dopuszcza do wchłaniania nadmiaru tłuszczu z posiłków. Podstawowymi składnikami śniadania i obiadu powinny być produkty zbożowe, np. płatki owsiane zamiast słodkiego musli do jogurtu, kanapka  z pieczywa razowego na drugie śniadanie, kasza gryczana, makaron pełnoziarnisty na obiad. Nie ma tutaj miejsca na dosalanie czy dosładzanie potraw.