Anemia w ciąży – jak o siebie zadbać podczas anemii w okresie ciążowym?

Niedokrwistość, nazywana też anemią, jest stanem chorobowym organizmu spowodowanym niewystarczającym stężeniem żelaza we krwi, co wiąże się ze zmniejszeniem ilości czerwonych krwinek oraz ogólnego stężenia hemoglobiny we krwi. Krwinki czerwone mają za zadanie dostarczać tlen do komórek. Ich niedobór wynikający ze zbyt niskiego poziomu żelaza w organizmie powoduje uruchomienie mechanizmów kierujących zapasy żelaza do niezbędnych do przeżycia organów (serca i mózgu) kosztem innych komórek, a więc całych narządów.

Anemia wiąże się więc z niedotlenieniem naszych organów i zaburzeniem funkcjonowania całego organizmu. Anemia w ciąży oznacza ryzyko niedotlenienia płodu oraz zaburzenie jego rozwoju. W pierwszym trymestrze ciąży zachodzi proces namnażania się komórek płodu. Niedokrwistość u kobiety w pierwszej fazie ciąży może skutkować zmniejszeniem ilości powstających komórek, z czym wiąże się ryzyko wystąpienia poważnych wad płodu, a nawet jego obumarcia i poronienia. Nieprawidłowe stężenie żelaza we krwi wiąże się również z zaburzeniem pracy tarczycy, co może mieć wpływ na wystąpienie zaburzeń hormonalnych negatywnie wpływających na ciążę i płód, mogące spowodować przedwczesny poród. Niedotlenienie płodu, komórek łożyska i macicy zaburza rozwój płodu, obniża odporność ciężarnej, zwiększa ryzyko komplikacji po porodzie z uwagi na obniżenie sprawności tkanki mięśniowej, co może spowodować trudności z donoszeniem ciąży, a także utrudnienie porodu z powodu zaburzenia czynności skurczowej macicy.1

Zapotrzebowanie na żelazo u kobiet w ciąży zależnie od masy ich ciała wynosi odpowiednio około 0,08 mg tego pierwiastka dziennie w I trymestrze ciąży, około 8 mg w II trymestrze. W III trymestrze ciąży organizm przyszłej mamy potrzebuje aż 12-15 mg żelaza dziennie.2

Anemia w ciąży (i nie tylko!) może być również konsekwencją niedoboru kwasu foliowego oraz witaminy B12, które są równie istotne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, rozwoju płodu i bezpieczeństwa ciąży.

Absorpcja, czyli wchłanianie żelaza, polega na przyswajaniu przez organizm tego pierwiastka z przyjmowanych pokarmów. Jeśli obawiamy się, że wystąpi u nas anemia w ciąży, co jeść, by jej zapobiec? Poziom absorpcji żelaza zależy od jego rodzaju – lepiej przyswajalnego żelaza hemowego zawartego w mięsie czerwonym, drobiu i mięsie ryb oraz słabiej przyswajalnego przez organizm żelaza niehemowego pochodzenia roślinnego. Pomimo diety bogatej w żelazo, organizm człowieka wchłania jedynie 10 do 15% tego pierwiastka z pożywienia. Dzienne zapotrzebowanie na żelazo uzupełniane jest zatem również z zapasów tego pierwiastka zgromadzonych w organizmie oraz przyjmowanych suplementów diety. Należy pamiętać, że wszelkie suplementacje w czasie ciąży należy skonsultować z lekarzem po wykonanych badaniach morfologicznych krwi, a także wysoce niewskazane jest zwiększanie dawki suplementów. Nadmiar stężenia żelaza i innych pierwiastków w organizmie może być równie niebezpieczny dla zdrowia, co przewlekły niedobór tych składników.

Anemia w ciąży – objawy

Pomimo zdrowej i zrównoważonej diety, bogatej w składniki odżywcze, poziom żelaza w organizmie może być zbyt niski z powodu bardzo obfitych miesiączek u kobiet przed zajściem w ciążę, zaburzeń wchłaniania substancji odżywczych wynikających z zaburzeń odżywiania, częstych wymiotów na początku ciąży, zaburzeń funkcjonowania trzustki, a nawet przewlekłych schorzeń górnych dróg oddechowych oraz jamy ustnej.3 Objawami wskazującymi na możliwość wystąpienia anemii jest nadmierne wypadanie włosów, pogorszenie kondycji paznokci, zaburzenia rytmu serca, osłabienie i zmniejszona wydolność organizmu, niepokój, bladość skóry i spojówek, nadmierne marznięcie dłoni i stóp oraz duszności. Objawy te mogą występować jednak także u kobiety w ciąży niemającej niedoborów żelaza, dlatego istotne jest wykonywanie regularnych badań krwi w okresie ciąży - regularna kontrola lekarska, obserwowanie organizmu i nie ignorowanie wszelkich objawów pogorszenia samopoczucia i stanu zdrowia, a także utrzymywanie zdrowej diety bogatej w witaminy, minerały i niezbędne dla zdrowia przyszłej mamy i dziecka pierwiastki.

Anemia w ciąży nie jest przeciwwskazaniem do karmienia piersią, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) rekomenduje taki sposób odżywiania noworodka do 6. miesiąca życia, . potem mamy, które z różnych względów nie mogą karmić piersią, mogą skorzystać z mleka następnego, takiego jak Enfamil Premium MFGM 2.

Stworzony przez producenta Enfamil Premium MFGM 2 Klub Enfamama to program przygotowany specjalnie dla młodych mam zawierający przydatne porady dotyczące nie tylko kwestii karmienia maluszka. Rejestracja w Klubie Enfamama to dostęp do wyjątkowej bazy wiedzy, darmowych próbek Enfamil Premium MFGM 2. Zapraszamy do Klubu Enfamama!

Aby osiągnąć najlepsze efekty, należy dbać o zdrową dietę w czasie ciąży i po urodzeniu dziecka. Nie należy decydować się na nieuzasadnione dokarmianie. Karmienie butelką może powodować osłabienie laktacji. Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt. Karmienie piersią jest najlepszym sposobem żywienia i zapewnia najwięcej korzyści Twojemu dziecku. Enfamil Premium MFGM 2, mleko następne, jest dobrym rozwiązaniem dla mam, które z różnych względów nie mogą karmić piersią.

Bibliografia:

1. Pietrzak B., Seremak-Mrozikiewicz A., Marciniak B., Witek A., Leszczyńska-Gorzelak B., Niedokrwistość z niedoboru żelaza w położnictwie i ginekologii (2016) https://journals.viamedica.pl/ginekologia_perinatologia_prakt/article/download/48369/36602 Data dostępu: 11.05.2021
2. Bacz A., Zapotrzebowanie na żelazo u ciężarnych (2016) https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/61951,zapotrzebowanie-na-zelazo-u-ciezarnych Data dostępu: 11.05.2021
3. Falkowska A., Ostrowska L., Niedokrwistość u kobiet ciężarnych,  Borgis - Nowa Medycyna 3/2010, s. 96-103 http://www.czytelniamedyczna.pl/3574,niedokrwisto-u-kobiet-cizarnych.html Data dostępu: 11.05.2021